Góry Świętokrzyskie to „mała ojczyzna” Stefana Żeromskiego. Mieszkając w tym regionie czy też przyjeżdżając tu w celach turystycznych, warto zapoznać się z miejscami, gdzie Żeromski się urodził, mieszkał z rodzicami czy pobierał nauki.I tak miejsce urodzenia to Strawczyn – wieś położona przy drodze wojewódzkiej nr 748 na trasie Miedziana Góra – Ruda Strawczyńska. W miejscu domu rodzinnego postawiono obelisk informujący o tym fakcie. Mały Stefanek nie mieszkał tam długo, bo gdy miał dwa lata, jego rodzina się wyprowadziła się. W latach 1871 – 1888 Żeromski mieszkał w Ciekotach. Tej wsi nie można pominąć w wędrówkach po Górach Świętokrzyskich. Leży w Dolinie Wilkowskiej, kilka kilometrów od Świętej Katarzyny, położonej u stóp Łysicy. Młody Żeromski zajeżdżał tam z rodziną co niedziela do kościoła. Została tam po nim pamiątka. W małej kapliczce stojącej kilka metrów od drogi wiodącej na Łysicę wydrapał w tynku na wewnętrznej ścianie swoje nazwisko. Do dziś można ten podpis, chroniony przez szklaną tabliczkę, zobaczyć.
W Ciekotach, miejsce, gdzie niegdyś stał dworek Żeromskich (spłonął w 1901), nazywa się „Żeromszczyzną”. Przez wiele lat była tam tylko tablica informacyjna, od kilku lat działa Centrum Edukacyjne „Szklany Dom”. W ten sposób spełniło się marzenie pisarza o szklanych domach. „Szklany Dom” to dwa budynki, jeden to zrekonstruowany modrzewiowy dworek, w którym zgromadzono eksponaty związane z życiem i twórczością autora „Przedwiośnia” (to z tej powieści pochodzi idea szklanych domów), drugi – to nowoczesny budynek, gdzie realizuje się programy edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Tak jak przed laty Żeromszczyzny strzeże góra Radostowa, bliska sercu pisarza, którą nazywał Górą Domową.
W pobliskich Leszczynach na miejscowym cmentarzu zostali pochowani rodzice pisarza, ale pamięć o ich grobach zaginęła. Przypomina o tym tablica umieszczona w miejscowym kościele.
Dalszych śladów Żeromskiego należy szukać w Kielcach. W budynku szkoły, gdzie z trudem pobierał nauki, mieści się Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego. Można tam zobaczyć kilka rękopisów, pierwsze wydania niektórych dzieł, listy i zdjęcia. Zgromadzono też meble i inne eksponaty z epoki oraz rekwizyty z filmu „Syzyfowe prace”. Oryginalnym eksponatem jest belka stropowa z rodzinnego domu pisarza.
Kielce uhonorowały pisarza, nadając jego imię jednej z ulic miasta, skwerowi, teatrowi, ogródkom działkowym oraz liceum, przed którego budynkiem stoi pomnik patrona. W parku jego imienia stoi popiersie, a na Kadzielni – głaz z wygrawerowanym cytatem z twórczości pisarza. Na kamienicach, gdzie mieszkał jako uczeń gimnazjum, znajdują się tablice informacyjne. Są to adresy: Plac Wolności 6, ul. Wojska Polskiego 28. Przy ul. Dużej 5 upamiętniono kamienicę, gdzie Żeromski potykał się z kolegami na zebraniach demokratów. Wreszcie – pamiątkowy głaz przy drodze na Karczówkę.
Wycieczka śladami pisarza zajmie cały dzień. Trzeba więc pomyśleć o noclegu, by następnego ranka wyruszyć na szlaki Gór Świętokrzyskich.
